بیومتریک، یکی از مفاهیم مهم و پرکاربرد در حوزه فناوری اطلاعات و امنیت است که به تشخیص و احراز هویت افراد و تشخیص ویژگی‌های شخصیتی آنها از طریق ویژگی‌های فیزیکی یا رفتاری آنها می‌پردازد. بیومتریک از تکنولوژی‌ها و متدهای مختلفی استفاده می‌کند تا افراد را تشخیص دهد و اطلاعات مرتبط با آنها را ذخیره و مدیریت کند. در این مقاله، به بررسی مفهوم بیومتریک و کاربردهای آن در امنیت، تشخیص هویت و دیگر حوزه‌های مختلف می‌پردازیم.
مفهوم بیومتریک
بیومتریک از دو کلمه “بیو” که به معنای زندگی یا انسانی است و “متریک” که به معنای اندازه‌گیری است، تشکیل شده است. این تکنولوژی به اندازه‌گیری و تجزیه و تحلیل ویژگی‌های یک فرد بر اساس ویژگی‌های فیزیکی یا رفتاری او می‌پردازد. این ویژگی‌ها می‌توانند اثر انگشت، عنبیه چشم، صدا، چهره، اثرانگشت‌های دست، نوع نوشتار و موارد مشابه باشند.
کاربرد بیومتریک
امنیت و دسترسی
یکی از کاربردهای اصلی بیومتریک در دسترسی به سیستم‌ها و اطلاعات حساس است. به جای استفاده از رمزها و کلمات عبور، این تکنولوژی می‌تواند افراد را بر اساس اثر انگشت، چهره یا دیگر ویژگی‌های بیولوژیکی شناسایی کند.
پزشکی
این تکنولوژی در علوم پزشکی نیز کاربردهای زیادی دارد. از جمله می‌توان به تشخیص بیماری‌ها از طریق آنالیز اثر انگشت، تعیین هویت بیماران و افرادی که به مراکز بهداشتی مراجعه می‌کنند، و ارتقاء امنیت بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اشاره کرد.
مدیریت حضور و غیاب
در محیط‌های کاری و آموزشی، بیومتریک می‌تواند برای ثبت ورود و خروج افراد و کنترل حضور و غیاب در کاربرد باشد.
صنعت مالی
برای امنیت تراکنش‌های مالی، بیومتریک به عنوان یک روش احراز هویت در پرداخت‌های آنلاین و امور بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سفر و مهاجرت
کنترل مرزی و احراز هویت در فرودگاه‌ها و مراکز مرزی با استفاده از بیومتریک متداول است. اثر انگشت و چهره به عنوان ابزاری برای تشخیص ورود و خروج از کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در آفیشگاه میتونید به عکاسان حرفه ای جهت تهیه عکس برای سفارت های مختلف دسترسی داشته باشید.
چالش ها و مشکلات
هرچند بیومتریک در بسیاری از حوزه‌ها کاربردهای مثبتی دارد، اما نیز با چالش‌ها و مشکلاتی مواجه است. به عنوان مثال:
حفظ حریم خصوصی
ذخیره و مدیریت اطلاعات بیومتریک به چالش‌های حفظ حریم خصوصی می‌انجامد. از آنجایی که این اطلاعات بسیار حساس هستند، موارد نقض حریم خصوصی ممکن است پیش بیاید.
اشتباهات تشخیصی
این سیستم ممکن است در تشخیص اشتباهی هویت افراد یا خطاها مواجه شود که می‌تواند منجر به مشکلاتی شود.
هک و سرقت اطلاه
اطلاعات سیستم ها نیز قابلیت هک و دسترسی غیرمجاز را دارند.
در نهایت، بیومتریک به عنوان یک فناوری پرکاربرد و موثر در احراز هویت و امنیت افراد و سیستم‌ها به شدت در حال توسعه و پیشرفت است و احتمالاً در آینده نقش بزرگتری در جوامع دنیا خواهد داشت.
تصاویر و عکاسی بیومتریک:
تصاویر و عکاسی بیومتریک به عنوان یکی از مهمترین عناصر در فرآیند تشخیص هویت افراد توسط سیستم‌های بیومتریک از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این تصاویر عبارتند از تصاویری که ویژگی‌های فیزیکی یا رفتاری افراد را ثبت می‌کنند و از آنها برای تعیین و احراز هویت استفاده می‌شود. در زیر به برخی از جنبه‌های مهم تصاویر و عکاسی بیومتریک پرداخته خواهد شد:
تصاویر چهره بیومتریک
یکی از شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین تصاویر، تصاویر چهره افراد است. این تصاویر با استفاده از دوربین‌های دیجیتال گرفته می‌شوند و ویژگی‌های چهره شامل ابعاد، اشکال چشم، بینی، دهان و… به دقت مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. تشخیص چهره از جمله کاربردهای مهم تصاویر احراز هویت است که در سیستم‌های حفاظتی، دستگاه‌های بازگشایی امنیتی و حتی در تجارت الکترونیکی به کار می‌رود.
تصاویر اثر انگشت
تصاویر اثر انگشت از اثر انگشت دست افراد گرفته می‌شوند و به دقت ویژگی‌های خطی و غیرخطی آن را تحلیل می‌کنند. این تصاویر برای احراز هویت فردی به عنوان یکی از روش‌های پرکاربرد بیومتریک به شمار می‌روند. به دلیل یکتایی و تغییرناپذیری اثر انگشت، این تصاویر مناسب برای کاربردهای امنیتی و حفاظتی هستند.
تصاویر عنبیه چشم بیومتریک
تصاویر عنبیه چشم از عنبیه چشم افراد گرفته می‌شوند و ویژگی‌های منحصر به فرد این قسمت از چشم را ثبت می‌کنند. این تصاویر در تشخیص هویت افراد بسیار دقیق هستند و برای اموری مانند کنترل دسترسی به سیستم‌ها یا کاربردهای پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تصاویر دست یا پنجه دست
تصاویر دست یا پنجه دست نیز از ویژگی‌های بیولوژیکی استفاده می‌کنند. این تصاویر ویژگی‌هایی مانند طرح خطی دست و انگشتان را ثبت می‌کنند که در تعیین هویت افراد کاربرد دارند. این روش بیومتریک معمولاً در کنار دیگر تکنیک‌های بیومتریک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تصاویر صدا در بیومتریک
علاوه بر تصاویر بصری، تصاویر صدا نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تصاویر اقلامی مانند نمونه‌های صوتی افراد را ضبط می‌کنند و ویژگی‌هایی مانند نمایانگرهای فرکانسی و طول موج را تحلیل می‌کنند. تشخیص صدا برای احراز هویت و تشخیص تقلب صداها به کار می‌رود.
در پایان، تصاویر و عکاسی بیومتریک نقش بسیار مهمی در تحقق اهداف امنیتی و تشخیص هویت افراد در سیستم‌ها و برنامه‌های مختلف بازی می‌کنند. از آنجایی که این تصاویر به طور معمول با دقت بالا گرفته می‌شوند و ویژگی‌های یکتایی را ثبت می‌کنند، امکان تقلب و تقلید آنها به حداقل می‌رسد و امنیت را تضمین می‌کند. این تکنولوژی به طور مداوم در حال توسعه و بهبود است و ممکن است در آینده نقش بزرگتری در مسائل امنیتی و هویتی ایفا کند.
